EUSKARA HIZKUNTZA DBH 1

Hainbat eta hainbat ekintza burutzeko bi osagai behar ditugu, subjektua (NORK) eta objektua (ZER). Ikusi ekintza hauek:

​

                    NORK?                        ZER?                                ADITZA

​

                Gure amak                 goizeko ogia                        erosi  du  

                      Nik                       motxila          beteta           ekarri dut  

                     Zuek               ikastetxeko zuzendaria              ikusi duzue 

                 Umeek                postrerako sagarra                    jan dute 

                     Zuk                          pipak                                erosi dituzu  

                    Guk                     tenis-pilotak                          ekarri ditugu 

                 Ikerrek                  irakasleak        haserre           ikusi ditu  

                    Nik                      espagetiak                              jan  ditut  

 

Ohartu zaitez subjektuaren marka, orainaldian, aditz laguntzailearen amaieran jartzen dela. Horrela, subjektua baldin bada...

​

                       NIK       orduan jarriko da       -t

                       HIK       orduan jarriko da       -k/n

                       HARK    orduan jarriko da       ------

                       GUK      orduan jarriko da       -gu

                       ZUK      orduan jarriko da       -zu

                       ZUEK    orduan jarriko da       -zue

                       HAIEK    orduan jarriko da       -te

​

Orain, objektuaren marka ikasi behar dugu. Hau aditzaren hasieran jartzen da eta objektuaren arabera aldatzen joango da. Horrela, edozein subjektuk, adibidez, kalean ikusten baldin badu...

​

                    ni          orduan jarriko da            Nau-

                    hi          orduan jarriko da            Hau-

                    hura      orduan jarriko da            Du-

                    gu          orduan jarriko da           Gaitu-

                    zu          orduan jarriko da           Zaitu-

                    zuek       orduan jarriko da           Zaituzte-

                    haiek      orduan jarriko da           Ditu-

​

​

        Beraz, NOR-NORK aditza orainaldian aurreko elementuen konbinaketen bitartez osatuko dugu. Gogoratu, lehen elementua objektuaren marka jarri behar da eta amaieran subjektuari dagokion marka.

​

​

   

 

     

  

        LEHENALDIAN, antzera jokatuko dugu. Beraz, objektuaren atalean honela dira osagaiak:

​

                         ni          orduan jarriko da            Nindu-

                         hi          orduan jarriko da            Hindu-

                         hura      orduan jarriko da              (*)

                         gu          orduan jarriko da           Gintu-

                         zu          orduan jarriko da           Zintu-

                         zuek       orduan jarriko da           Zintuzte-

                         haiek      orduan jarriko da              (**)

​

      eta subjektuaren atalean horrela gertatzen dira osagaiak:

​

                       NIK       orduan jarriko da       -dan

                       HIK       orduan jarriko da       -an/nan

                       HARK    orduan jarriko da       -en

                       GUK      orduan jarriko da       -gun

                       ZUK      orduan jarriko da       -zun

                       ZUEK    orduan jarriko da       -zuen

                       HAIEK    orduan jarriko da       -(z)ten

​

Aurretik  (*) ikurra jarri dugu objektua HURA eta HAIEK denean. Ikur horrek esan nahi du kasu horietan erabili behar ditugun aditzak honako hauek direla:

​

​

​

​

​

​

​

​

​